Terugblik
18 maart 2025 De toekomst van de mijnwerkerswoningen
Regio Parkstad heeft 38 locaties met voormalige mijnwerkerskoloniën – veelal gebouwd tussen 1910 en 1930. Ze zijn niet beschermd door de status van de Monumentenzorg maar zijn het zeker waard om als cultureel erfgoed aangemerkt te worden.
Volmar Delhey: ‘ Het gaat om de waardering die we ervoor hebben, zoals je je fiets waardeert en hem dus goed onderhoudt. Als het Glaspaleis en Kasteel Hoensbroek vroeger niet waren opgemerkt en gewaardeerd door de enkelen die in actie kwamen tegen het verval hadden we die nu ook niet meer gehad.
Jamie van Dijk : ‘We hebben ervaringen met renovatie opgedaan in het Schuttersveld en De Egge. Bij de laatste zijn de woningen ‘historiserend’ van buiten teruggebracht in min of meer de oude staat, van binnen zijn ze veel moderner. Het beleid in Brunssum is : ‘Behouden tenzij ….’ De woningen nu moeten meer en meer levensloopbestendig zijn en financiering kan lastig zijn bv voor de huizen in particulier bezit. Bij De Egge kwam er 30.000€ tot 40.000€ bovenop de gemiddelde prijs, dat geld moet wel gevonden worden. Een doorsnee renovatie kost 110.000€ tot 120.000 € maar kan oplopen tot 200,000€, de vanaf-prijs van nieuwbouw. Hierbij is in energiezuinigheid en kwaliteit wel beter voorzien.’
Wim Hazeu: ‘We moeten ons ook afvragen wat de toekomstwaarde is zoals bv bij Versiliënbosch nu. Van de 5000 woningen zijn er 3000 van vijf woningcorporaties, de rest is particulier. De staat van het metselwerk is vaak slecht. We doen ons best om de identiteit en de leefbaarheid van de wijk in ere te houden, dat lukt niet altijd.’
Jan Sengers vraagt: ‘Wat ging er mis in de Slakhorst?
Volmar Delhey : ‘We hadden eerder met de bewoners in gesprek moeten gaan. Je ziet dat nu ook misgaan in Meezenbroek: mondige huurders zijn ontevreden en worden door de woningcorporaties niet emphatisch tegemoetgetreden. Mensen moeten betrokken worden en men moet de wijk in - aandacht daarvoor ontbreekt vaak. Daar is veel winst te behalen’
Jamie van Dijk: ‘Daar ben ik het mee eens, ook de empathie voor tegenstanders is nodig en ruimte voor individuele oplossingen’.
Wim Hazeu: ‘Overleggroepen en bewonerscommissies zijn belangrijk, voorlichting en het delen van kennis. Als er nieuwbouw komt is er daarvoor volgens de bouwverordeningen meer grond nodig waardoor er in een wijk zo’n 20 a 30 minder huizen gerealiseerd kunnen worden. Huurders die daardoor naar een andere buurt moeten verhuizen moeten begeleid worden en krijgen een verhuisvergoeding.’
Vraag van Jan Sengers: ‘Hoe zit het met de sociale cohesie?’
Wim Hazeu: ‘Die was erg sterk maar dat is de laatste jaren aan het veranderen. Dat komt omdat het in het algemeen om goedkope woningen gaat waardoor de doorstroming groot is.’
Volmar Delhey: ‘Toch is die er nog wel!’
Jan Sengers: ‘Volgens Dennis Martens blijven jongeren wel wonen in Heerlen Noord – de wachttijd voor een woning daar is nu ca 1 jaar - maar ze vertrekken als ze iets ouder worden, een gezin hebben en een grotere woning nodig hebben. Voor wie renoveer je dan?’
Jamie van Dijk: ‘Dat klopt deels, er moet meer voor de middenhuur gebouwd worden anders heeft een wijk geen toekomst’
Van links naar rechts: gespreksleider Jan Segers, Volmar Delheij, Wim Hazeu en Jaimy van Dijk
Klik hier voor de volledige diapresentatie.
4 februari 2025 De marathon van Heerlen Noord
Michael Berg: ‘Het is 5 jaar geleden dat Lodewijk Asscher de aanzet gaf tot het Nationaal Programma Heerlen Noord, wat vond je er toen van?’. De gasten vonden het spannend (Dennis Martens, onderzoeker), een goed idee (Nancy Nijsten, inwoonster en werkzaam in een eigen Voedselbank) en vertrouwden wel op een goed resultaat (Barry Braeken, bestuurder van woningcorporatie Weller).
Nancy: ‘Ik zie nu nog geen verbetering, heb de armoede de afgelopen jaren erger en erger zien worden. Toch woon ik er graag, we gaan gezellig met elkaar om en de mensen zijn creatief’.
Barry: ‘s Lands mooiste kasteel ligt in Heerlen-Noord maar er zijn inderdaad ook echt enorme problemen.
Michael: ‘De instroom van bewoners uit Den Haag, Amsterdam en andere rijkere gemeenten was de afgelopen jaren enorm. Deze gemeenten gaven hun inwoners een bonus van € 8.000 om naar Heerlen te verhuizen. Dat veroorzaakte een te snelle doorstroming en weinig rust in de wijken.’
Barry: ‘We vragen nu als woningbouwvereniging qua werk of relaties steeds meer om een binding van de (nieuwe) bewoners met Heerlen.
Nancy: ‘Veel mensen die van verder komen zijn geïsoleerder en voor hen organiseren wij regelmatig bijeenkomsten tegen de eenzaamheid.’
Michael: ‘Kun je sturen in dit grote verloop?’
Dennis : ‘Als je een goede kwaliteit huizen bouwt, blijven bewoners langer. Op het moment komen er jaarlijks 1500 tot 2000 jongeren meer bij in Heerlen dan dat er vertrekken maar het zijn de 30-35-jarigen die verhuizen naar de betere gezinswoningen elders’.
Er zijn miljarden beschikbaar maar om tot een blijvend resultaat te komen moeten er nog steeds fondsen geworven worden. Van de 14 wijken in het gebied – met samen 56:000 inwoners en tweederde van het totale inwoneraantal in Heerlen – gaat nu de aandacht vooral naar 3 focus-wijken, Vrieheide, GMS en de Kasteelbuurt/Hoofdstraat in Hoensbroek.
Barry: ‘In Vrieheide hebben we sinds kort 60 huizen in bezit - er moet daar veel gerenoveerd worden. Over 5 jaar kunnen we nog een wijk erbij nemen en zo verder. We voorkomen zo dat een wijk alleen voor het oog wordt opgeknapt met wat groen en een grote verkeersweg erdoorheen zoals in de MSP-buurt.’
Michel: Wat zou er moeten veranderen?
Nancy merkt op dat niet alle veranderingen verbeteringen zijn. Het Corneliushuis is niet meer het echte gemeenschapshuis dat het ooit was. ‘Het is te commercieel geworden, te duur om er een kop koffie te drinken of een ruimte te huren en daardoor gebeurt er te weinig.’
Barry: ‘Daar ben ik het mee eens, dat was een misser en er wordt aan gewerkt!’
Nancy pleit voor een schooluniform voor de lagere schooljeugd om het pesten tussen kinderen met merkkleding en meer armoedige kleding te verminderen. Verder pleit ze voor ruimere regelingen vanuit de gemeente. ‘Na één jaar voedselbank komen mensen er niet meer voor in aanmerking. Verder hanteert men een inkomensgrens en zo vallen mensen soms net buiten de boot terwijl ze dure medicatie moeten betalen en dan moeten ze kiezen tussen medicijnen en eten.’ Haar organisatie levert wekelijks groenten, fruit en levensmiddelen aan 120 gezinnen en is afhankelijk van giften. Ze zou erg graag een supermarkt willen vinden die onverkoopbare artikelen aan haar organisatie wil geven.
Barry: ‘Nu zijn we drie jaar bezig en 10% van onze doelen is gerealiseerd’.
Dennis: ‘We zijn een alliantie en moeten leren samenwerken en overleggen met instanties uit de gezondheidszorg, de scholen, de politie, werkgevers, het CZ en de woningcorporaties.
Barry: ‘Dat de financiering voor de komende jaren nog niet rond is houdt ons scherp en samen’
Michel: ‘Zou het fijn zijn als Noord een aparte paragraaf in de gemeentelijke begroting zou krijgen omdat er de komende tijd veel geld zal gaan naar de dure projecten voor Heerlen Centrum?’ Barry: ‘Ik ben voorstander van een herindeling zodat we als ‘Groot’ Parkstad meer slagkracht hebben tegenover Rijk en de Provincie’.
Nancy Nijsten
Dennis Martens
Barry Braeken
7 januari 2025: Ondernemers pakken al vijf jaar actief kansen in Heerlen
Podium Royal stond deze eerste en goedbezochte aflevering van 2025 in het teken van de vertoning van de film ‘Horizon 2040, een brug tussen tijden’ Ter gelegenheid van hun eerste lustrum in oktober 2024 liet het Ondernemersfonds Heerlen (OFH) deze film maken over ondernemen in Heerlen, vroeger en nu.
Voorafgaand aan de vertoning ging Luc Peeters in gesprek met Geerd Simonis (voorzitter van het OFH, CEO van C’magne en eigenaar van C-Mill) en Tibert Lagarde (bestuurslid van het OFH, loopbaanadviseur en voorzitter van MKB-Parkstad). Het OHF is het eerste ondernemersfonds in Limburg, in de rest van het land bestaan er een 40-tal. In onze regio blijkt slechts een derde van de ondernemers aangesloten te zijn bij een fonds. Het OFH wordt gefinancierd vanuit het deel van de Onroerend Zaak Belasting dat niet door huiseigenaren wordt betaald zodat in feite iedereen meebetaalt aan het jaarlijkse budget van 1 miljoen euro. Er werden afgelopen jaar zo’n 60 projecten mee mogelijk gemaakt door alle wijken in Heerlen heen. Daarnaast zijn er ambassadeurs zoals Zuyderland , Hogeschool Zuyd en Vista die speciale projecten mogelijk maken zoals AID-devices en citybranding voor de hele stad.
Vraag: wat zijn de voordelen voor ondernemers om in Heerlen actief te worden? Antwoord: Op een bijeenkomst van jonge ondernemers gaven dezen Heerlen een waardering tussen 8 en 9 (!) omdat er een positieve vibe is en er veel kan. Het blad (B)ruis is bijvoorbeeld financieel mogelijk gemaakt door de steun van het OFH en kan nu zelfstandig verder. Een gevoel van onveiligheid in het winkelgebied van Hoensbroek is aangepakt door beveiliging in te zetten. Het OFH gaat ook over de grens en richt zich op het contact leggen van ondernemers met collega’s in met name Duitsland . De Smart Service Campus doet dat ook net als verschillende bedrijventerreinen en sinds een jaar of 10 is er duidelijk meer euregionaal contact. Het OFH voelt zich meer verantwoordelijk voor de ondernemerswereld dan voor de Gemeente, werkt er graag mee samen, bijvoorbeeld als er een bestemming veranderd moet worden. De jonge Heerlense filmmaker Daan Warren heeft de film ‘Een brug tussen tijden’ in 2 maanden gemaakt en het resultaat mag er zijn. Vele karakteristieke plekken in Heerlen passeerden de revue vanaf de prehistorie tot in de toekomst en de film vertolkte vooral de hoop dat Heerlen met behulp van nieuwe technologie meer en meer gaat innoveren, kansen gaat creëren en tot samenwerking komt. Uit de reacties van het publiek na afloop bleek dat de visie positief gewaardeerd werd maar dat men een concreet plan miste. Het OFH : ‘De tijd van concrete stappenplannen is voorbij en hoort bij het verleden waarin niet samen met de ondernemers gepraat werd. Wij organiseren tafels in alle ondernemerswijken om tot overleg te komen’
Vlnr: gespreksleider Luc Peters, Geerd Simonis en Tibert Lagarde
3 december: ´t Is een kwestie van geduld…
Sinds 1997 is het Limburgs erkend als regionale taal in het Europees Handvest voor regionale talen. Maar hoe is ’t eigenlijk met het Limburgs gesteld? En hoe is de achteruitgang in het gebruik van het Limburgs te verklaren? Veelal wordt aangenomen dat meertaligheid de taalontwikkeling van kinderen remt, maar is dat ook echt zo?
Bovendien rijst de vraag wat we te verliezen hebben. Is het überhaupt erg als het Limburgs als regionale taal verdwijnt? En wat is de rol van de Provincie in deze discussie? Op 13 december a.s. neemt Provinciale Staten een belangrijk besluit t.a.v. de promotie van het Limburgs. Kunnen we daarmee het tij nog keren?
Marie-José Moers gaat over het belang van het behoud van het Limburgs in gesprek met Leonie Cornips, bijzonder hoogleraar taalcultuur in Limburg aan de Universiteit van Maastricht. Verder spreekt zij met Stefanie Ramachers, taalkundige bij ’t Hoes veur ’t Limburgs, en met Jos Feron, bestuurslid bij Levende Talen voor Leraren sectie Limburgs.
Samenvatting
Er zijn in Nederland 3 erkende dialecten: het Fries, het Nedersaksisch en het Limburgs, waarvan het gebruik van het laatste een achteruitgang vertoont. Stephanie: ‘We doen ons best om dialectgebruik al in de kinderopvang te stimuleren, hoe jonger een kind went aan dialectgebruik hoe beter voor de ontwikkeling van meertaligheid.
Leonie 'de achteruitgang zou te stoppen zijn als het Limburgs net als het Fries een 3-status krijgt in plaats van de huidige status 2 die het sinds 2019 heeft. De overheid zou dan serieus moeten gaan investeren met een subsidie van 5 miljoen i.p.v. de huidige 10 duizend' Stephanie 'het Fries heeft een groter draagvlak bij de bevolking'. Marie-Jose 'hoe is de houding van de directies in het basisonderwijs?' Jos 'Vroeger dacht men dat het de leerlingen op achterstand zou zetten als ze dialect spraken, maar tegenwoordig is er voldoende onderzoek dat aantoont dat de spelling, de woordenschat en het begrijpend lezen er juist op vooruit gaat. Het zal echter nog wel een tijd duren voordat het Limburgs de volledige erkenning krijgt. De meertaligheid - ook als de taal Arabisch, Engels of Turks is - stimuleert het denken in concepten en de cognitieve ontwikkeling. Nu moet een kind op de lagere school alle talen die het kent behalve het Nederlands achter zich laten'.
In Friesland staan er bijvoorbeeld voor elke klas twee personen: een die dialect spreekt en een die Nederlands gebruikt. Dat kost veel extra geld.
't Hoes veur 't Limburgs te Roermond – kennis en expertisecentrum van de Limburgse taal - is er nu sinds 1 oktober. Het richt zich op educatie en documentatie en heeft een loketfunctie. Het is ontstaan uit verschillende groeperingen, waaronder Veldeke en de Raad voor het Limburgs. Op 17 december wordt in de Provinciale Staten vergaderd over de voortgang van de verschillende initiatieven – in het dialect.
Jos 'We hebben regelmatig contact met Friesland waar zij ons begeleiden in de stappen die we moeten zetten om tot het meertalig onderwijs te komen. Op het moment zijn er 7 scholen die meedoen'. Stephanie 'We praten met de GGD en de Universiteit van Amsterdam om de invoering te faciliteren. Er bestaan ook cursussen Limburgs als tweede taal en de interesse is best groot hiervoor bij o.a. Hollanders. Er is ook een lespakket voor 6 verschillende dialecten – echter er bestaan er veel meer. De keuze wat dan de gesproken en geschreven standaard wordt is een politieke beslissing. Geleens of Sittards zou een gemiddelde kunnen zijn'.
Marie José 'In Heerlen spreekt men niet meteen dialect als omgangstaal, in de rest van de provincie wel. Het Fries wordt vooral op het platteland gesproken en het Nedersaksisch bij de mensen thuis. Opvallend is dat Limburgs ook door hoger opgeleiden gesproken wordt.
Vlnr: Marie-José Moers, Jos Feron, Leonie Cornips, Stefanie Ramachers
5 november: Kom van die bank af !
In zijn inleidende column haalde Raymond Clement het consumptiegedrag aan dat we ons sinds de 50er jaren onder invloed van de Amerikaanse cultuur – immers de dominante cultuur na de 2e wereldoorlog – hebben aangewend.
Zowel Ard van Peppen als Micha Lutgens hadden het geluk op te groeien in een gezin waar sporten en redelijk gezond eten normaal was. Micha: gezondheid is een kwestie van nature en nurture beide.
Overgewicht heb je bij een BMI van meer dan 26, bij meer dan 35 heb je obesitas. Berekening: gewicht in kg gedeeld door je lengte in het kwadraat. Overgewicht alleen al brengt gezondheidsrisico’s met zich mee als suikerziekte, hart- en vaarziekten en depressie en gaat vaak samen met armoede. Gespreksleider Michael Berg vraagt ‘Het aantal mensen met obesitas is de laatste jaren verdrievoudigd, heb je daar een verklaring voor?’ Micha: ‘We worden ouder, hebben meer en meer een zittende levensstijl en het voedsel uit de supermarkt bevat vaak al veel te veel zout, suiker en vet. We zien obesitas nu ook op steeds jongere leeftijd optreden en dat is leefstijlgerelateerd - de groep armere mensen neemt ook toe. 20 jaar geleden kwam het nauwelijks voor dat mensen op hun 30e of 40e al een infarct kregen, nu steeds vaker. We kunnen wel medicatie geven of een maagverkleining doen, maar als daarbij niets aan voeding en bewegen gedaan wordt geeft het geen blijvend resultaat´.
Ard van Peppen werkt sinds 2022 als vitaliteitsmanager bij Roda JC en verbindt als zodanig maatschappelijke instanties met commerciële partijen ‘met behulp van het Roda-jasje’. ´We trekken kinderen en volwassenen gemakkelijk aan en zorgen dan dat ze aan de slag gaan´. De Stichting Gezond in Mijn Streek geeft voorlichting over het belang van gezonde voeding en bewegen op scholen, trekt de wijken in en startte in Heerlen Noord het project Community Champions. Ze worden gefinancierd door o.a. de Rabobank. Samen met de OU wordt het project gemonitord waarvan over twee jaar de resultaten bekend worden. Het is een langetermijnproject, want uit onderzoek blijkt dat pas na vijf jaar resultaten merkbaar zijn, bijvoorbeeld dat de schoolprestaties toenemen.
De beweegnorm die voor volwassenen aangehouden wordt: 3,5 uur per week matig tot intensief bewegen en 2 keer per week bot- en spierversterkende oefeningen doen. Voor jongeren geldt 1 maal per dag bewegen en 2 maal per week aan bot- en spierversterking werken. Micha: ‘Hoe jonger kinderen er mee beginnen hoe minder fracturen ze krijgen.’
Zuid-Limburg is de meest ongezond levende regio van Nederland en de kloof tussen gezond en ongezond levende mensen wordt steeds groter. Wat kunnen we zelf bijdragen aan het dichten van deze kloof? Zowel Micha Lutjens als Ard van Peppen waren het eens over de beste strategie: mensen die niet bewegen aanzetten tot bewegen, niet blind zijn voor de situatie en mensen op een niet bevoogdende manier bewust maken van de slechte kwaliteit van het goedkope voedsel. Ard: ´Fruit of groente aanbieden, water i.p.v. frisdrank´. Micha stelt dat we er mee akkoord moeten gaan dat er voorlopig meer geld en aandacht gaat naar de armere wijken, want het is belangrijk dat daar de doorstroming en leefbaarheid bevorderd wordt.
vlnr: Micha Lutjens, Ard van Peppen en Michel van Bergen Henegouwen.
1 oktober 2024 Burgerberaad: democratische vernieuwing of fopspeen ?
Paul Simons benoemde het gevoel van veel burgers dat ze er voor de overheden niet toe doen en het wederzijdse wantrouwen tussen burger en politiek dat daar het gevolg van is. Jan Sengers citeerde J.J. Rousseau: ‘Verkiezingen zijn niet het juiste instrument voor democratie’ De invloed die we als burger kunnen uitoefenen beperkt zich vooralsnog tot de verkiezingen. Rachel Gulikers beschreef het ontstaan van het initiatief voor het Burgerberaad in Heerlen als mogelijke oplossing voor beide door Paul Simons benoemde problemen.
Vanaf 2021 is er door een groep burgers geijverd voor dit initiatief en deze groep fungeert nu als klankbordgroep. De gemeente heeft in het coalitieakkoord opgenomen dat ze wil gaan experimenteren met nieuwe vormen van inspraak met als doel het bouwen aan vertrouwen van de burgers. Op 13 november a.s. worden er 10.000 brieven verstuurd, met een ingesproken bericht voor de minder geletterden, aan ingelote inwoners vanaf 16 jaar die een dwarsdoorsnede vormen van de bevolking van Heerlen qua opleiding, leeftijd, welvaart, status, etniciteit en geslacht. Uit de positieve reacties zijn 150 deelnemers geselecteerd, een representatieve vertegenwoordiging van de bevolking van Heerlen
G1000, een onafhankelijke organisatie voor en door burgers, begeleidt dit proces en zorgt voor een eerlijke vertegenwoordiging, dat deelnemers een gelijke inbreng hebben. Ook tolken en moderators zijn aanwezig. Het burgerberaad als vernieuwend en deliberatief proces wordt beschreven door David van Reybrouck in zijn boek Tegen Verkiezingen en door Eva Rovers in Nu is het aan ons.
De 150 mensen van het Burgerberaad komen op 11 januari 2025 bij elkaar om zich 6 zaterdagen en 3 avonden live en nog een aantal momenten digitaal te verdiepen in het door de burgers gekozen onderwerp: hoe houden we onze stad leefbaar? De 150 krijgen daarvoor een financiële vergoeding en een bedrag voor evt. kinderopvang. Paul Simons: ‘Ik had liever gezien dat de gezondheidszorg, het Zuyderlandziekenhuis, Programma Heerlen Noord of het energiebeleid het onderwerp was geweest.’ Rachel Gulikers: ‘De burgers hebben zelf gekozen voor dit onderwerp’. Jaarlijks komen er 20.000 meldingen bij de gemeente binnen over de openbare ruimte!
De 150 nodigen experts uit naar eigen keuze en beraden zich, eventueel met overleg in hun eigen kring. Zo krijgen ze en passant inzicht in de complexiteit van het bestuurlijk systeem. Het gaat er daarbij niet om hun mening door te zetten maar om tot een voor de meerderheid acceptabel advies te komen. Dit advies wordt in de gemeenteraad gepresenteerd die onlangs met een grote meerderheid vóór dit proces stemde.
3 september 2024 Janine Dijkmeijer, directeur Parkstad Limburg Theater
Sinds anderhalf jaar is Janine Dijkmeijer directeur en hoofd programmering van de PLT theaters (Theater Heerlen, Theater Kerkrade en Toon Hermans Theater Sittard). Janine Dijkmeijers carrière in het theater begon in 1986 als danseres. Toen ze daar in 1999 mee stopte studeerde ze Multi Media & Design en werkte ze als webbouwer en ontwerper. Tegelijkertijd ontwikkelde ze zich als manager in de podiumkunsten. Zo was ze o.a. zakelijk leider van het Nationaal Ballet, directeur van het Nederlands Dans Theater en uitvoerend directeur van de New Zealand Dance Company in Auckland. Januari 2023 ging ze in Heerlen aan de slag.
Michael Berg sprak met Janine Dijkmeijer over haar achtergrond als danseres, haar werk als directeur en programmeur van de PLT theaters, de luxe over twaalf zalen te kunnen beschikken, de voorstellingen waar ze dit seizoen speciaal naar uitkijkt, Parkstad en de uitdaging zoveel mogelijk inwoners in contact met theater te brengen, en uiteraard over het nieuwe kabinet dat weinig op heeft met kunst en cultuur.
Het gesprek met Dijkmeijer werd voorafgegaan door een column over Erfgoed door Raymond Clement.
2 juli 2024 Nieuwe generatie zet Heerlen weer op de kaart !
Niet alle jongeren trekken na hun middelbare schooltijd weg uit Heerlen, er zijn er ook die blijven of terugkomen.
Wesley van Heugten is de Heerlense Street Art -artiest die we kennen van zijn Kraaien-murals en die tegenwoordig ook projecten heeft in Barcelona en Litouwen.
Sanne Gijsbers, o.a. grafisch ontwerpster, documenteert de street art-scene al sinds 2011 en werd vorig jaar beloond met de Dutch Street Art Award .
Jop Delheij studeerde cultuurwetenschappen in Amsterdam en was daarna mede-initiatiefnemer en inspirator van de culturele broedplaats Pand.
Jonathan Widdershoven is als selfmade beeldmaker/fotograaf en grafisch vormgever al jaren actief in Heerlen en betrokken bij Enne en andere projecten die de stadscultuur haar aanzien geven.
Jos Verhoeven ging met hen in gesprek over wat hen inspireert en hoe zij de toekomst van Heerlen zien als stad met een eigen(zinnige) cultuur.
4 juni 2024 De afwikkeling van de mijnbouwschade
Hoe zorgen we dat Heerlen geen tweede Groningen wordt?
Binnenkort opent Heerlen een speciaal loket waar Limburgers mijnschade kunnen melden en deskundige hulp krijgen met de afhandeling ervan. De mogelijkheden om een vergoeding van mijnschade te ontvangen worden verruimd. Initiatiefnemers wethouder Casper Gelderblom en hoogleraar Michiel Tjepkema gaan in gesprek over hoe een rechtvaardige en efficiënte schaderegeling te realiseren. Met één duidelijk doel: voorkomen dat Limburg een tweede Groningen wordt.
Kom ook naar dit boeiende gesprek onder leiding van Jan Sengers in Royal Theater Heerlen. Georganiseerd onder de vlag van Podium Royal en Studium Generale Open Universiteit.
De avond bestond uit drie delen. Een gesprek met de gasten (een uur), een debat/vragenronde met het publiek (een kwartier) en tot slot een informeel samenzijn onder het genot van een drankje in de foyer. ‘Podium Royal’ wil een ontmoetingsplek zijn voor mensen die met elkaar een serieus gesprek willen voeren over actuele maatschappelijke en culturele thema’s.
Dinsdag 4 juni, 20.00 uur. We zijn ook te vinden op www.podiumroyal.nl
2 april 2024 De ziel van Heerlen
De ziel van Heerlen, gasten waren Camille Oostwegel en Joos Philippens.
Kan de voormalige nationale energiehoofdstad Heerlen zich nog ontworstelen aan het imago van sloopstad? Camille Oostwegel (kasteelheer in ruste), Joos Philippens (journalist De Limburger), Huib Daniëls (voormalig beleidsmedewerker Provincie Limburg) en Govert Derix (filosoof) vormen de ‘Ziel van Heerlen’. Elke donderdag wandelen de mannen door Heerlen op zoek naar cultureel erfgoed, of wat daar nog van over is. Kijken, zoeken, spreken met bewoners om vervolgens – pro deo, en gevraagd en ongevraagd – de gemeente te bestoken met plannen hoe de stad mooier en beter kan worden.
De ‘Ziel van Heerlen’ bestaat inmiddels drie jaar. Wat heeft dat opgeleverd? Welke projecten lopen er (het mediterrane Willemskwartier, de Dingertuin als groene jungle)? Wanneer heeft Heerlen haar ziel terug of blijft dat voor altijd een illusie?
Michael Berg interviewde Camille Oostwegel en Joos Philippens over hun drijfveren en hun visie op de stad. Tevens presenteerde de ‘Ziel van Heerlen’ haar eigen optimistische toekomstvisie. Alle bezoekers van Podium Royal ontvingen een flyer waarmee ze een virtuele wandeling kunnen maken door het Heerlen van 2030.
5 maart 2024
De gezonde basisschool van de toekomst een succesvolle interventie?
“Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst”
Het initiatief voor de gezonde basisschool van de toekomst (GBT) lag in “jaartal” bij de onderwijsstichting Movare. Het is al vanaf een vroeg stadium intensief begeleid en onderzocht door de Universiteit Maastricht. Al na vier jaar bleek GBT zeer hoopvolle resultaten op te leveren. Reden voor de Provincie om de uitbreiding naar dertig scholen te faciliteren door twee kwartiermakers te benoemen.
Onze gasten waren:
Maria Jansen, emeritus hoogleraar Populatiegericht Gezondheidsbeleid aan de Universiteit Maastricht. Ze was vanaf het begin betrokken bij GBT als medeontwerper van het wetenschappelijk onderzoek.
Andrew Simons, programmamanager Onderwijsstichting Movare. Tevens projectleider en kwartiermaker GBT.
6 februari 2024
De stand van de rechtsbijstand in Parkstad
In de loop van dit jaar krijgt Universiteitsstad Heerlen eindelijk op initiatief van de Open Universiteit een eigen rechtswinkel. Oud-advocaat Jan Sengers interviewt Natasja Montulet, Hoofd praktijkonderwijs van de Open Universiteit, over dit initiatief. Aan de discussie neemt ook Math Starmans, advocaat in Heerlen, deel die zijn licht zal laten schijnen over de rol die de advocatuur vervult. In Heerlen zijn al het Juridisch Loket en het Huis van het Recht gevestigd en de vraag is in welke leemte de nieuwe rechtswinkel gaat voorzien. Wat mogen burgers van de rechtswinkel verwachten en voor wie is deze gratis rechtshulp bestemd? Zijn er in Heerlen nog sociaal advocaten bij wie de burger kan aankloppen of is dat alleen weggelegd voor de burger die zich voor rechtshulp verzekerd heeft? En hoe bekend zijn burgers met het bestaan van allerlei vormen van juridische dienstverlening of zien zij door de bomen het bos niet meer? Kortom: hoe is het in het algemeen gesteld met de rechtshulp aan de burger?
5 december 2023
Bijna veertig jaar Open Universiteit in Heerlen.
Sinds 1984 zetelt de Open Universiteit in Heerlen, Daarmee is Heerlen een van dertien universiteitssteden in Nederland. Maar wie door de stad loopt merkt daar weinig van. De 15.000 studenten die aan de OU afstandsonderwijs volgen wonen voor het overgrote deel elders. Zo ook de docenten en professoren. Theo Bastiaens is de eerste Limburgse rector magnificus van de OU en wil de universiteit zichtbaarder maken voor de stad. Een verhuizing naar het Maankwartier lijkt voorlopig van de baan maar inhoudelijk zoekt de OU met o.a. een hoogleraar mijnschade en een gratis rechtswinkel in Heerlen-Noord nadrukkelijk naar meer aansluiting bij Heerlen en de regio. In Podium Royal interviewt Michael Berg Theo Bastiaens over zijn ambities en over het bijzondere onderwijs dat de OU te bieden heeft.
7 november 2023
De toekomst van Zuyderland
Burgemeester Roel Wever van Heerlen, bestuursvoorzitter David Jongen van Zuyderland en huisarts Jan Palmen zijn dinsdag 7 november te gast bij debatcentrum Podium Royal in Heerlen. Zij debatteren daar over de toekomst van het Heerlense ziekenhuis, nadat Zuyderland recent te kennen heeft gegeven het beddenhuis en de spoedeisende hulp in Heerlen mogelijk te gaan sluiten. Een plan dat zoals bekend op massieve veerstand stuit in Parkstad en waar ook de Tweede Kamer inmiddels een motie tegen aangenomen heeft.
Gespreksleiders in het Royal-theater zijn oud-programmamaker en auteur Michael Berg en oud-journalist Peter Kamps. Het debat begint om 20.15 uur en duurt naar schatting inclusief een vragenronde tot maximaal 21.45 uur. Na afloop is er nog een informeel samenzijn in de foyer. ‘Podium Royal’ wil een ontmoetingsplek zijn voor mensen die met elkaar een serieus gesprek willen voeren over actuele maatschappelijke en culturele thema’s.
3 oktober 2023
Gezondheidszorg onder druk
De Gezondheidsatlas van de GGD maakt duidelijk dat in onze regio de mensen gemiddeld minder gezond zijn dan in de rest van Nederland. Er is meer overgewicht, meer mensen roken, ze hebben meer last van chronische aandoeningen zoals hart- en vaatziekten, suikerziekte of slapeloosheid, ze lopen een groter gevaar om een angststoornis of depressie te krijgen. Ze bewegen minder, ook al omdat ze vinden dat de omgeving daar vaak niet toe uitnodigt.
Luc Peeters (openbaar apotheker) gaat in gesprek met Hub Dautzenberg (fysiotherapeut en docent aan de Hogeschool Zuyd) en dr. Susy Braun (lector voeding, leefstijl en bewegen, Hogeschool Zuyd) over het verbeteren van de leefstijl met behulp van Leef!kaarten.
5 september 2023
AI : fantastisch hulpmiddel of schrikbeeld voor de toekomst?
Kunstmatige intelligentie (AI) is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven.
Van de zelf scan kassa in de supermarkt tot online bestellingen, van zelfrijdende auto’s tot medische software die borstkanker kan opsporen. Iedere dag staat er iets over AI in de krant. De ontwikkelingen gaan steeds sneller en de technologie is voor iedereen beschikbaar. Ook voor de student die zijn scriptie laat schrijven door de computer.
Discussie alom. Over de zegeningen maar ook over de gevaren. Gaan we met gezichtsherkenning de kant van China op of niet? Hoe weet je of een filmpje echt is nu AI beeld en geluid tot in de perfectie kan manipuleren? Hoe controleren we de hightech bedrijven die AI produceren en alleen maar winst willen maken? Hebben we met AI een monster gecreëerd wat niet meer te stoppen valt?
In Podium Royal een debat over de voor- en nadelen en de beheersbaarheid van kunstmatige intelligentie.
Gesprekleider is Jos Verhoeven. Hij ontvangt Marieke Peeters (onderzoeker binnen het Lectoraat AI Hogeschool Utrecht, Oprichter Mooncake AI en medeoprichter Asimovo), Dr Roger Bemelmans (lector applied AI/Lectoraat Data Intelligence, Zuyd Hogeschool) en Prof. Dr. Hendrik Drachsler, (hdr faculteit Onderwijswetenschappen leren en Innoveren met AI, OU Heerlen).
Voor een verslag van het debat over de voor- en nadelen en de beheersbaarheid van kunstmatige intelligentie zie: https://edutec.science/podium-royals-citizen-dialogue-ai-fantastic-tool-or-future-nightmare/
4 juli 2023
Empathie als zachte kracht in een verdeelde wereld
De kloof tussen maatschappelijke groepen lijkt alsmaar toe te nemen, ongeacht of het nu om politiek, (culturele) identiteit of religie gaat. Het is wij tegen zij. Het eigen gelijk wordt via (sociale) media uitgeschreeuwd. Het overbruggen van de verschillen lijkt onmogelijk. Of toch niet? Zijn er zachte krachten die kunnen helpen om werelden met elkaar in contact te laten komen ?
In een boeiende presentatie stelt Ankie Hoefnagels culturele intelligentie, en met name empathie, voor als vredelievend wapen in een wereld vol uitdagingen waarin samenwerking over grenzen juist zo belangrijk is. Zij put daarbij uit inzichten uit de sociale wetenschappen en filosofie.
Dr. Ankie Hoefnagels (Heerlen, 1963) is Lector Global Minds at Work bij Zuyd Hogeschool en onderzoeksdirecteur van Hotel Management School Maastricht. Zij publiceerde in verschillende wetenschappelijke tijdschriften en schreef studieboeken over interculturele communicatie en gastvrijheid. Ze schrijft daarnaast maandelijks een column in de Limburger. Hoefnagels doceerde aan universiteiten in Spanje, Rusland en China en is thans Visiting Professor bij Penn State University in de Verenigde Staten.
De avond bestaat uit drie delen. Een presentatie door Ankie Hoefnagels, een vragenronde met publiek en tot slot een informeel samenzijn in de foyer.
6 juni 2023
De verbouwing van Heerlen Centrum
Het centrum van Heerlen ligt op de schop: hekken, bouwputten en containers. Het gemeentebestuur werkt er hard aan om de stad weer een dynamisch centrum te geven. Het Maankwartier, het stadskantoor en het schouwburgplein zijn voltooid. Het wachten is op het museumkwartier (inclusief nieuw Thermenmuseum), het Romeinse kwartier, het Schinkelkwartier, de filmhub naast bioscoop Royal en het PromenadePark. Het centrum van Heerlen moet groen en bruisend worden en daarmee aantrekkelijk voor bewoners en bezoekers.
Een van de stuwende krachten achter de operatie is Jordi Clemens, wethouder onderwijs, cultuur en centrumontwikkeling van de gemeente Heerlen. Michael Berg spreekt met de voormalige geschiedenisleraar over zijn liefde voor de stad, over fouten uit het verleden, over leegstand, over het terugbrengen van onderwijsinstellingen naar het centrum en nog veel meer. Hoe verbouw je een centrum, waar vind je het geld en hoe zorg je ervoor dat alle neuzen in dezelfde richting staan?
De avond bestaat uit drie delen. Een interview met Jordi Clemens, een vragenronde met publiek en tot slot een informeel samenzijn in de foyer.
Registratie van het gesprek met Jordi Clemens: https://youtu.be/V5vHAlxBzCk
4 april 2023
Gezondheidszorg onder druk
De rijksoverheid besteedt 100 miljard euro aan gezondheidszorg, bijna een derde van de begroting. Toch kraakt het systeem aan alle kanten. Lange wachtlijsten, stakende verpleegkundigen, huisartsen met een burn-out, apothekersassistentes die bedreigd worden door ontevreden patiënten. Tijdens de coronapandemie beloofde de overheid beterschap, maar vanuit Den Haag is sindsdien weinig vernomen. Hoe houden we de gezondheidszorg op peil? Meer geld, een andere aanpak, meer verantwoordelijkheid bij de patiënt?
Luc Peeters (openbaar apotheker) gaat in gesprek met Cara van der Bolt (oud-cardioloog en nu therapeut klinische psycho-neuro-immunologie in opleiding) en Jan Palmen (huisarts en kaderarts diabetes en hart- en vaatziekten) over de problemen in de gezondheidszorg.
7 maart 2023
Crisis in het onderwijs?
Op 7 maart vindt in het kader van Podium Royal een debat plaats over de crisis in het onderwijs. Oorspronkelijk zou Paul Kirschner hieraan deelnemen maar door een samenloop van omstandigheden kan hij niet aanwezig zijn.
Op dinsdagavond 7 maart zal daarom Kathleen Schlusmans, oud-onderwijskundige bij de Open Universiteit, in gesprek gaan met Marie-Jose Moers, oud-inspecteur onderwijs, en Thieu Kikken, voorzitter van het College van Bestuur van SOML (Stichting Onderwijs Midden Limburg). Deze stichting beheert zeven scholen, waaronder de zogenaamde Agora school waar leerlingen zelf verantwoordelijk zijn voor hun onderwijs en docenten dit enkel faciliteren. Er bestaan plannen om zo’n school ook in Parkstad op te richten.
7 februari 2023
Bas Schoonderwoerd
Het afscheid van Bas Schoonderwoerd als directeur Parkstad Limburg Theaters is niet onopgemerkt gebleven. Ereburger Heerlen, Limburger van verdienste en nog meer eretitels vielen hem ten deel. Terecht. In de 29 jaar dat Bas Schoonderwoerd aan het roer stond van de theaters in Heerlen en Kerkrade is de regio uitgegroeid tot een theater hotspot waar nationale en internationale podiumkunstenaars graag komen. En dat dankzij een man die tweeënveertig jaar geleden als autodidact in de culturele sector belandde.
Michael Berg interviewt Bas Schoonderwoerd over zijn directeurschap en zijn jaren in Zuid-Limburg. Een gesprek over de magie van theater, de ideale programmering, de juiste zaal voor elke voorstelling, de politiek en het geld, het aanboren van nieuw publiek, kunsteducatie, het zoeken van partners, het zorgen voor reuring in de stad en het zelf produceren van voorstellingen.
Bas Schoonderwoerd laat een bloeiend theaterbedrijf achter. De kans dat hij in een zwart gat valt is niet erg groot. Hij houdt zijn bestuursfuncties aan bij het Euregionale dansfestival Schrit_tmacher, de Stichting Rosas Donamus en Visit Zuid-Limburg. En hij blijft in Heerlen wonen.
3 januari 2023
Bodelier vs. Ivens
Is de wereld overbevolkt of redden wij het straks ook met 10 miljard mensen? Leven wij van crisis naar crisis door roofbouw te plegen op de planeet of worden problemen te snel als crisis bestempeld? Is armoede een groter probleem dan de opwarming van de aarde? Mogen wij voor het oplossen van deze problemen vertrouwen op de creativiteit en het collectieve vermogen van de mens? Of is de mens bezig met zo’n gevaarlijk experiment, dat dat alleen door een fundamentele omslag in de maatschappij getackeld kan worden?
Oud-advocaat Jan Sengers gaat in gesprek met Ralf Bodelier en Wilfried Ivens.
Ralf Bodelier is filosoof, schrijver/essayist en hij organiseert inspiratiereizen en abdijsessies. Van zijn hand verscheen in 2022 Lang leve de mens.
Wilfried Ivens is milieuwetenschapper en als universitair hoofddocent verbonden aan de Open Universiteit. Van hem verscheen in 2022 het jeugdboek Waarom je voetafdruk groter is dan je schoenmaat.
6 december 2022
Kunst in de openbare ruimte in Parkstad. Eeuwige hangijzers?
Kunst in de openbare ruimte is van en voor iedereen. Voor velen is het de tegenhanger van museumkunst die als redelijk elitair wordt gezien. Anderen vrezen opleuking waarmee de vormende waarde van kunst in het geding komt. De intrinsieke waarde van kunst lijkt voor hen in het geding.
De gemeente Heerlen heeft bewust ingezet op een urban image en de hierbij behorende straatkunst. Deze relatief jonge kunstvorm is, zoals recent weer is gebleken, evenmin gevrijwaard van stevige discussies.
Redenen te over om als Podium Royal in gesprek te gaan met respectievelijk Sanne Gijsberts, wier naam onmiddellijk gekoppeld is aan de murals in de gemeente Heerlen, en Jos Som, de oud-burgemeester van Kerkrade die voor altijd verbonden zal blijven aan Viva la Vida. Ben van Melick verzorgt een korte inleiding en neemt vervolgens deel aan het gesprek. Marie-José Moers zal het gesprek leiden.
Aan de orde komen de functie en waarde van kunst in het algemeen en in het bijzonder van kunst in de openbare ruimte. Daarbij zoeken we naar antwoorden op een aantal vragen. Wie bepaalt wat en waar? Is de artistieke waarde meetbaar? Zijn de veronderstelde effecten van kunst in de openbare ruimte te meten? Wie zorgt er voor onderhoud? Wat is waard om te bewaren en wat verdwijnt mettertijd op de schroothoop? Hoe zorg je voor draagvlak? Hoe maak je van een terloopse kijker een aandachtige kijker?
4 oktober 2022
Laaggeletterdheid en ontlezing
In Nederland zijn naar schatting 1,3 miljoen laaggeletterden, mensen die moeite hebben met lezen en schrijven en daardoor niet volwaardig kunnen meedraaien in de maatschappij. In sommige onderzoeken is zelfs sprake van 2,5 miljoen laaggeletterden.
In Parkstad ligt het percentage laaggeletterden boven het landelijk gemiddelde. Zo’n 30.000 mensen in onze regio kunnen geen formulier invullen of ze kunnen een brief van de belastingdienst of de bijsluiter van de medicijnen niet lezen. Met alle gevolgen van dien. Hoe komt het dat zoveel mensen laaggeletterd zijn? Schiet het onderwijs te kort? Uit onderzoek blijkt dat een kwart van de Nederlandse tieners niet goed genoeg kan lezen om teksten écht te begrijpen. Dat belooft niet veel goeds voor de toekomst. Welke rol speelt de ontlezing nu en in de toekomst? Wat zijn de mogelijkheden om het tij te keren en het aantal laaggeletterden omlaag te brengen?
Gespreksleider Michael Berg spreekt over deze onderwerpen met drie gasten: Fred Dijk (voorzitter Bondgenootschap Geletterdheid Parkstad), Ben van Melick (Neerlandicus, columnist en oud-docent Nederlands havo en vwo) en Jos Feron (programmamanager MOVARE - onderwijsstichting met 46 basisscholen in Parkstad).
Agenda
1 april Eenzaamheid, het nieuwe roken?
Op de achterkant van Noreena Hertz’ boek “De Eenzame Eeuw” lezen wij: ´Hoewel we beter verbonden zijn dan ooit blijkt sociale isolatie een steeds groter probleem… en toch rust er nog steeds een taboe op eenzaamheid.´
Een dialoog van betrokkenen bij dit actuele onderwerp. In samenwerking met Studium Generale van de OU.
zie verder bij Agenda